به گزارش خبرگزاری «حوزه» از سمنان، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی سعیدی رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» به ابعاد مختلف نقش برگزاری اجلاس‌های سراسری نماز در اقامه و گسترش فرهنگ نماز، مهم‌ترین آسیب‌های که امروزه جایگاه رفیع نماز را تهدید می‌کند، شیوه احیا جایگاه مسجد محوری در جامعه پرداخته که حاصل این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:

* ضمن تقدیر و تشکر از فرصتی که به ما اختصاص دادید، جایگاه نماز در جامعه کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

قطعاً این نشست‌ها چند بعد را در برمی‌گیرد و پیامدهای زیادی دارد. هرساله این اجلاس با پیام حضرت آقا آغاز می‌شود و هر پیام یک بخش یا چند بخش از نماز را موردتوجه قرار می‌دهد و این رهنمودها به راهبرد و برنامه‌های عملیاتی تبدیل می‌شود، کسانی که تدابیر آقا را رصد می‌کنند، قطعاً در این زمینه گام‌هایی برمی‌دارند و این رهنمودها به برنامه‌های سالانه تبدیل می‌شود و تأثیر خود را می‌گذارد.

نکته دیگر این است که دولت و دولتمردان به یک مسئله مهم که ستون دین و ستون فقرات احکام الله و مهم‌ترین راه ارتباط با خدا است توجه می‌کنند، هرکدام از مسئولان به‌طور طبیعی پیام را دریافت می‌کنند و اگر نقص و کم بودی در محیط کارش وجود دارد، آن را جبران می‌کند که بتواند گامی در این مسیر بردارد.

پیام سوم خطاب به مردم است که به علت اشتغال به مسائل روزمره و درگیری با معیشت، کمتر به این نیازها توجه می‌کنند، یکی از نیازهای معنوی که در حقیقت تأمین‌کننده بسیاری از نیازهای غیرمادی است همین فریضه نماز است، این نشست‌ها مردم را متوجه این فریضه الهی می‌کند، این‌ها پیام‌های عمومی اجلاس است.

اما در خصوص هر استان پیام‌های خاصی دارد که دستگاه‌ها، نهادها، بخش‌ها و سازمان‌های مختلف به تکاپو می‌افتند که برای خود افتخاری ثبت کنند و مجموعه‌ای از مسئولان، وزرا، استانداران، فرمانداران و شخصیت‌های حوزوی به استان می‌آیند و همین مسئله نوعی تقویت برای فرهنگ دینی در استان است، این‌ها پیام‌هایی است که اجلاس دارد و بنده به بخش کمی از آن اشاره کردم، بی‌شک این نشست‌ها آثار و برکات آشکار و پنهانی دارند که در یک فرصت محدود نمی‌توان تمام آن‌ها را بیان کرد.

اما آنچه به ذهن من می‌رسد و پیش‌ازاین هم در خصوص آن با آقای قرائتی صحبت کردم، این است که آیه شریفه الَّذینَ إِن مَکنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاةَ خطاب به افراد و شهروندان نیست، خطاب به حاکمان است، خداوند حاکمان دینی را مورد خطاب قرار می‌دهد، کسانی که تمکن اداره کشور در اختیارشان قرار می‌گیرد، یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایشان اقامه نماز است.

اقامه نماز با قرائت نماز تفاوت دارد، متأسفانه غفلت کردیم، غفلت شده است، ما نسبت به خداوند متعال مدیون هستیم، در طول این چهل سال هزاران شهرک ایجادشده است و قطعاً باید در مهندسی شهرها مسجد به‌عنوان نقطه مرکزی انتخاب شود، این نکته نیاز به مصوبه و قانون دارد، نمی‌شود این مسائل مهم را هم چنان بر عهده مردم و بخش خصوصی گذاشت، مردم و خیرین کمک می‌کنند؛ اما دولت باید این کمک‌ها را مدیریت کند، این مسئله همچون وقف و کمیته امداد است، مردم صدقه می‌دهند؛ اما به این معنا نیست که دولت مدیریت نکند.

امروز ما شاهد مسیرهای طولانی هستیم که از داشتن نمازخانه‌ای در شأن نظام محروم است، در مسیر تهران-سمنان-شاهرود-مشهد ده‌ها زائرسرا ساخته‌ شده، اما تنها زائران از این مسیر که عبور نمی‌کنند، تمام‌مسیرهایی که از شمال یا جاهای دیگر به سمت مشهد یا قم حرکت می‌کنند، نیاز به زائرسرا دارند، زائرسرا باید در شأن جمهوری اسلامی و نظام باشد، معمولاً یک مکان بسیار محقر را به نمازخانه اختصاص داده‌اند که کثیف و نامناسب است، این‌ها نیازمند ورود دولت است، چگونه است که دولت میلیاردها تومان به ورزش، وزارت علوم و سازمان‌های اداری کمک می‌کند؛ اما به مهم‌ترین مسئله‌ای که مربوط است به دین و آیین مردم و بیشترین نیاز در آنجا وجود دارد، توجه ندارد.

در خصوص مسجد هم همین‌گونه است، در حال حاضر ما روستاهای زیادی داریم که هنوز مسجد ندارند، شهرک‌ها و مجتمع‌های زیادی داریم که از داشتن نمازخانه محروم‌اند. اگر شرایط فراهم شود مردم ما عملاً به عبادت خود می‌پردازند.

از زمانی که زائرسرا در مسیر مشهد ایجادشده است، هر بار که در یکی از این زائرسراها حضورداشته‌ام، مملو از جمعیت بوده است، این مردم پیش‌ازاین کجا نماز می‌خواندند؛ بنابراین نیاز به حضور دولت است، آقای قرائتی زحمت زیادی کشیدند؛ اما افراد نقش حاکمیت را نمی‌توانند ایفا کنند، آقای قرائتی یک نفر است و با نبوغ کلانی هم که دارد گام‌های زیادی برداشته است، در خیلی جاها نمازخانه درست‌شده است، خیلی جاها تأمین امام جماعت شده، اما این‌ها کافی نیست، هم تأمین امام جماعت به برنامه‌ریزی نیاز دارد و هم مساجد، نمازخانه‌ها و شهرک‌ها.

* مهم‌ترین آسیب‌های که امروزه جایگاه رفیع نماز را تهدید می‌کند، چیست؟

ما با آسیب‌های زیادی مواجه هستیم، یکی از آن‌ها بحث فقدان ساماندهی مناسب نسبت به مساجد است، اگر امام جماعت سر وقت بیاید و نماز را اقامه کند، مردم هم نمازشان را می‌خوانند و هم به کارشان می‌رسند؛ اما در بسیاری از مساجد، امام جماعت به‌موقع در مسجد حاضر نمی‌شود و مردم می‌آیند، منتظر می‌مانند و کمتر مراجعه می‌کنند و گاهی مساجد امکاناتی که باید داشته باشد، ندارد.

آسیب دیگر این است که فلسفه نماز به‌درستی برای مردم مطرح نشده است، بنابراین آن‌گونه که شایسته است به نماز توجه نمی‌شود.

به‌طور خلاصه عرض می‌کنم، اگر تدابیر آقا در طول این چند سالی که اجلاس نماز برگزار می‌شود به طرح، برنامه، لایحه و قانون تبدیل و وارد سیستم برنامه‌ریزی شود، به گمان من بسیاری از این آسیب‌ها، کمبودها و نارسایی‌ها برطرف می‌شود.

* به نظر شما جایگاه مسجد محوری در جامعه چگونه احیا می‌شود و چرا برخی از مساجد منحصر به اقامه نماز جماعت هستند؟

نمی‌شود توقع داشت که اکنون هم مساجد همچون صدر اسلام محل فصل خصومت یا دادوستد باشد، شرایط اجتماعی و گستردگی جامعه مانع از این می‌شود که مساجد بتوانند همچون صدر اسلام عمل کنند؛ اما مسجد باید کاربری‌های متفاوتی داشته باشد، اگر بخواهیم جمعیت مردم را به مسجد جذب کنیم، باید مسجد مرکز آموزش، پرورش و تربیت باشد، مرکز رشد علمی باشد، برخی از مساجد به این دلیل که کاربری‌های متعددی دارند، از صبح تا شب فعالیت می‌کنند؛ یعنی چرخ‌خیاطی گذاشته‌اند و خانم‌ها برای آموزش خیاطی می‌آیند، امکانات تربیت‌بدنی و ورزشی گذاشته‌اند که شیفت صبح برای استفاده بانوان است و شیفت عصر برای آقایان، استخر توپ برای کودکان پیش‌بینی کردند و زمانی که خانمی برای آموزش قرآن، خیاطی و... به مسجد می‌آید فرزندش را به دست یک مربی می‌سپرد و آموزش‌های دیگری همچون کامپیوتر، زبان، آموزش‌های کمک‌درسی و... باید کاربری مساجد عوض شود، مسجد می‌تواند 10 تا 20 فعالیت کارآموزی، اشتغال‌زایی و... داشته باشد که مردم برای حضور در آن انگیزه پیدا کنند، این‌که نیم ساعت برای نماز باز شود و دوباره بسته شود، کارآمدی مسجد نیست.

مشکل ما این است که تعریف درستی از امام جماعت در نظام اسلامی وجود ندارد، امام جماعت مدیر مسجد است و باید حقوق مکفی داشته باشد که منحصراً به مسجد بپردازد و آن را مدیریت کند و به کار دیگری نپردازد.

در بسیاری از مساجد، فعالیت‌های مسجد برای امام جماعت یک کار حاشیه‌ای در کنار کارهای دیگر او است، مسجد یک مؤسسه آموزشی، فرهنگی و کاریابی است، اگر قرار است که مسجد برگردد به صدر اسلام، باید با توجه به شرایط زمان و مکان کاربری‌های دیگری غیر از اقامه نماز هم برای آن‌ها تعریف شود.

عرض کردم، با کمک‌های محدود نمی‌توان انتظار داشت برای مسجد ساختمانی ساخته شود که تمام تجهیزات موردنیاز در آن تعریف شود، به‌ویژه در روستاها مردم بضاعت ساخت چنین مسجدی را ندارند و دولت نیز باید راهکارهایی مثل مالیات را پیش‌بینی کند و از زکات، خمس و... استفاده کند که بتواند کمک‌های مردمی را جمع کند.

انتهای پیام/